YAKLAŞIM DERGİSİ:Sözleşmeli Personel Mukavelenamelerinde Damga Vergisi (e-yaklaşım)

                                                                                  YAKLAŞIM DERGİSİ 2004 ŞUBAT

Sözleşmeli Personel Mukavelenamelerinde Damga Vergisi (e-yaklaşım)

SÖZLEŞMELİ PERSONEL MUKAVELENAMELERİNDE  DAMGA VERGİSİ

 

 e-yaklaşım / Şubat  2004 / Sayı: 7

 

I- GİRİŞ

Kurumlarda çalıştırılan sözleşmeli personel için hesaplanan damga vergisinin, müteakip yıllarda; bir önceki yıl sözleşme miktarı ile bir sonraki yılın sözleşme miktarı arasındaki fark üzerinden mi, yoksa her yıl yeniden yapılan sözleşme ücreti miktarı üzerinden mi kesileceği hususu incelenerek aşağıda anlatılmaya çalışılmıştır.

 

II- SÖZLEŞMELİ PERSONEL İÇİN YAPILAN SÖZLEŞMELERİN YENİLENMESİ HALİNDE DAMGA VERGİSİ UYGULAMASI

Kurumlarda çalıştırılan sözleşmeli personel için yapılan sözleşmelerden; miktarı ile süresi dikkate alınarak damga vergisi hesaplanmaktadır. Yıl içerisinde ücrette meydana gelen artışlarda ise artışın meydana geldiği ayda miktar ve süresine göre hesap edilmektedir. Müteakip yıl sözleşmesinde ise bir önceki yıl sözleşmenin miktarı ile o yıl ki sözleşme miktarı arasındaki fark üzerinden mi, yoksa her yıl yeniden yapılan sözleşmenin miktarı ve süresinin de dikkate alınarak mı hesaplanacağı hususunda uygulamada tereddütler oluşturmaktadır.

Bilindiği üzere, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu'nun 1. maddesinde, bu Kanun'a ekli 1 sayılı tabloda yazılı kağıtlar damga vergisine tabidir. Bu Kanun'daki kağıtlar terimi, yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeleri ifade edeceği,

2. maddesinde, vergiyi tabi kağıtlar mahiyetinde bulunan veya onların yerini alan mektup ve şerhlerle, bu kağıtların hükümlerinin yenilenmesine, uzatılmasına, değiştirilmesine, devrine veya bozulmasına ilişkin mektup ve şerhler de damga vergisine tabi olacağı,

6. maddesinde, bir kağıtta birbirinden tamamen ayrı birden fazla akit ve işlem bulunduğu takdirde bunların her birinden ayrı ayrı vergi alınır.

Bir kağıtta toplanan akit ve işlemler birbirine bağlı bir asıldan doğma oldukları takdirde damga vergisi, en yüksek vergi alınmasını gerektiren akit veya işlem üzerinden alınır.

Ancak bu akit ve işlemlere asıl işlemin akitlerinden başka bir şahsın eklenen akit işleminde ayrıca vergiye tabi olacağı,

14. maddesinde; kağıtların damga vergisi, bu Kanuna ekli 1 sayılı tabloda yazılı

nispet veya miktarlarda alınır. (4842 sayılı Kanun'un 28. maddesi ile bu tarih dahil yürürlüğe giren hüküm (1)). Şu kadar ki her bir kağıt için hesaplanacak vergi tutarı 1 sayılı tabloda yer alan sınırlamalar saklı kalmak üzere 800 milyar TL'yi aşamaz. (01.01.2003 -23.04.2003 tarihleri arasında düzenlenen kağıtlarda azami tutar 2.055.282.140.000 TL). Bir önceki yılda uygulanan bu azami tutar, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere, o yıl için tespit ve ilan olunan yeniden değerleme oranında artırılır. Bakanlar Kurulu yeniden değerleme oranının % 50 fazlasını geçmemek ve % 20’sinden az olmamak üzere yeni oranlar tespit etmeye yetkilidir.

Belli parayı ihtiva eden mukavelenamelerin değiştirilmesi halinde artan miktar aynı nispette vergiye tabidir. Bunların devri halinde aslından alınan verginin dörtte biri alınır.

Mukavelenamelerin müddetinin uzatılması halinde aynı miktar veya nispette vergi alınacağı,

Aynı Kanun'a ekli ve damga vergisine tabi kağıtların yer aldığı 1 sayılı tablonun I- Akitlerle ilgili kağıtlar başlıklı bölümünün a) bendinde, belli parayı ihtiva eden; mukavelename, taahhütname ve temliknamelerin binde (7,5) nispetinde damga vergisine tabi olduğu hüküm altına alınmıştır.

Buna göre, kurumlarda çalıştırılacak sözleşmeli personel için yapılan sözleşmelerde, söz konusu sözleşmelerde yer alan matrah üzerinden veya miktar ve süresi göz önüne alınarak bulunan matrah üzerinden düzenlenip imzalandığı anda binde 7,5 nispetinde damga vergisine tabi tutulup vergisinin          alınması gerekmektedir. Yıl içerisinde meydana gelen artışta ise, artışın meydana geldiği aydan itibaren, artış miktarı (fark) ile artıştan faydalanılan süre dikkate alınarak hesaplanacak matrah üzerinden yine artışa ilişkin kağıdın düzenlenip imzalandığı anda binde 7,5 nispetinde damga vergisine tabi tutulması ve sözleşmenin imzalandığı anda verginin alınması gerekmektedir.

Diğer taraftan, müteakip yılda yapılan sözleşmelerde ise, yeniden bir sözleşme düzenlemesi halinde, sözleşmenin imzalandığı anda yine matrahı üzerinden veya hesaplanabilir matrah üzerinden (miktar x süre) binde 7,5 nispetinde vergilendirilmesi, önceki yıl sözleşmesine artış uygulanarak uzatılması halinde de yine, yeni bir sözleşme gibi artışlı matrah veya hesaplanabilir matrahın üzerinden, imzalandığı anda binde 7,5 nispetinde damga vergisine tabi tutulması ve düzenlendiği anda vergisinin alınması gerekmektedir.

 

III- SONUÇ

Sözleşmesi devam eden personele ait sözleşmelerin süresinin dolmasından önce karşılıklı ihbar hakkının kullanılmaması üzerine, bilahare süresi biten sözleşme yönünden otomatik süre uzatımına gidilmesi durumunda, süresi uzayan sözleşmeden yeniden damga vergisi alınması gerekmektedir. Otomatik süre uzatımını sağlayan şerh, sözleşme hükümlerini değiştiren bir belge vasfındadır. Ayrıca, otomatik süre uzatımının gerçekleşmesinden sonra meydana gelen ücret artışları ayrıca vergilendirilecektir.

Kurumlarda sözleşmeli statüde çalışan sözleşmeli personelle ilgili olarak düzenlenen sözleşmelerin ve bunlarla ilgili müteakip işlemlerden düzenlenen kağıtların tabi olacağı damga vergisi yukarıda açıklanmaya çalışılmıştır.

*          YMM

(1)        24.04.2003 tarih ve 25088 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.